W poszukiwaniu koncepcji współczesnej modernizacji gospodarki i społeczeństwa (próba eksplikacji głównych problemów)
Eugeniusz Kośmicki*, Dariusz Pieńkowski**
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Nauk Społecznych, ul. Wojska Polskiego 28 60-637 Poznań, Poland
E-mails: *e.h.kosm@gmail.com,
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Nauk Społecznych, ul. Wojska Polskiego 28 60-637 Poznań, Poland
E-mails:**darpie_xl@wp,
Abstract
The concept of modernisation is the most important concept of social sciences. Modernisation refers to evolutionary transformations of a traditional society into a modern one. The following stages of modernisation process can be distinguished: evolutionary modernisation, technocratic modernisation (based on comprehensive possibilities to implement new technologies into economy and society), and reflexive modernisation. The concept of technocratic modernisation idealizes the role of engineering and automation, and presently also of the computerisation of society. The reflexive modernisation, on the contrary, emphasizes critical evaluation of the present modernisation advancements; there are problems that have not been solved by the technocratic modernisation. The discourse on technocratic modernisation and reflexive modernisation is of great importance for Poland. In this country technocratic modernisation is still dominant, as there have been only modest successes in implementing sustainable development. However, the future of Poland depends on development of reflexive modernisation throughout all the socio-economic domains.
Key words: reflexive modernisation, technocratic modernisation, evolutionary modernisation; sustainable development; demand economy, supply economy, sustainable development economy
Streszczenie
Koncepcja modernizacji należy do najważniejszych koncepcji nauk społecznych. Modernizacja oznacza ciąg zmian ewolucyjnych społeczeństwa tradycyjnego w społeczeństwo nowoczesne. Można wymienić następujące fazy procesu modernizacji: modernizację ewolucyjną, modernizację technokratyczną (opartą na wszechstronnej możliwości wprowadzenia nowoczesnych technik i technologii do gospodarki i społeczeństwa) oraz modernizację refleksyjną. Koncepcja modernizacji technokratycznej absolutyzuje znaczenie mechanizacji i automatyzacji, a obecnie informatyzacji społeczeństwa. Natomiast modernizacja refleksyjna podkreśla krytyczną ocenę dotychczasowych osiągnięć modernizacji. Nie zostały one rozwiązane w ramach modernizacji technokratycznej. Spór wokół modernizacji technokratycznej i refleksyjnej ma duże znaczenie dla Polski. W Polsce dominuje nadal modernizacja technokratyczna, o czym świadczą nikłe sukcesy w zakresie wprowadzenia koncepcji zrównoważonego rozwoju. Przyszłość Polski zależy jednak od rozwoju modernizacji refleksyjnej we wszystkich zakresach gospodarki i społeczeństwa.
Słowa kluczowe: modernizacja modernizacja refleksyjna, modernizacja technokratyczna, ewolucyjna, zrównoważony rozwój, ekonomia popytowa, ekonomia podażowa, ekonomia zrównoważonego rozwoju
Problemy Ekorozwoju 8(1)2013: 115-123
