Idea zielonej ekonomii – ograniczenia, perspektywy, implikacje
Sławomir Gurtowski
Kowalki 71, 87-500 Rypin, Poland
E-mail: slawomir_gurtowski@yahoo.de
Abstract
This paper is going to discuss the “green economy” idea as a possible answer to the global concern of human economic activities and their (harmful) consequences to the future development perspectives for our planet. Inevitably, it has to refer to the tensions between traditional polluting industry and the challenges of innovative economy. We will look at the attempts to solve the emerging problem of how to form economic systems to make them more sustainable. Some elementary answers (e.g. sustainable material cycle thinking, 3R solutions etc.) are already there. Some more complex approaches being currently developed on local, regional, national and global scales are also to be mentioned.
The essay will present some strategic policy responses to global environmental problems caused i.e. by traditional industrial economic activities and policies. These responses are hidden behind the notions of “green development”, “green growth” or “green economy”.
“Greening the economy” is increasingly perceived as a must and it brings new hopes and inspirations to political debates on different fora (like UNEP, EU, OECD) and political processes (e.g. “Environment for Europe” process within UN ECE, Rio+20 process etc.). We will show how environmental and sustainability challenge created by world economic system is being dealt with and addressed by these fora, what policy tools are being developed, and how it can contribute to more sustainable future. We will refer to main strategies and key instruments which are already in place at different levels, indicating some opportunities and challenges, as well some pitfalls and perspectives for success in applying these strategies and instruments. Finally, the paper will point out looming limitations of “green economy” idea and possible implications and perspectives for more complex and durable solutions. Additionally, looking from a broader perspective, a proposal will be put forward for new systematic framework arrangements on global scale to stimulate inclusive and sustainable development of the world. Some institutional changes/reforms are here proposed, including those related to early warning and preemptive monitoring.
key words: green economy, green growth, sustainable development, global environmental issues
Streszczenie
Artykuł
ten podejmuje ideę “zielonej gospodarki”, jako jedną z możliwych odpowiedzi na
problemy o wymiarze globalnym, związane z działalnością gospodarczą człowieka i
jej konsekwencjami – często szkodliwymi – dla perspektyw rozwoju na naszej
planecie. Wymaga to np. dostrzeżenia napięć jakie powstają, gdy „tradycyjny”,
generujący duże zanieczyszczenie środowiska, przemysł staje wobec wyzwań
innowacyjnej gospodarki. Warto zwrócić uwagę na próby rozwiązania tych problemów,
wymagających odpowiedniego kształtowania systemów gospodarczych, tak aby
przyjęły one formy bardziej zrównoważone. Kilka podstawowych odpowiedzi zostało
już zaproponowanych (np. material cycle thinking, czy podejście 3R – reduce,
reuse and re-cycle). Rozwijane są też bardziej skomplikowane rozwiązania w
skali globalnej, regionalnej czy globalnej.
W tekście zaprezentowane zostaną niektóre strategiczne odpowiedzi na globalne problemy środowiskowe, powodowane między innymi przez „tradycyjną” działalność przemysłową i politykę gospodarczą. Odpowiedzi te kryją się za pojęciami, takimi jak „zielony rozwój”, „zielony wzrost”, czy „zielona gospodarka”.
„Zazielenianie gospodarki” jest w coraz większym stopniu postrzegane jako konieczność. Jednocześnie, hasło to wnosi nowe nadzieje i inspiracje do debat politycznych na różnych forach (takich jak UNEP, UE, OECD) i w różnych procesach politycznych (np. proces ministerialny „Środowisko dla Europy”, proces przygotowawczy do światowej Konferencji ONZ ws. Zrównoważonego Rozwoju – „Rio+20” i in.). Artykuł jest próbą ukazania, jak wyzwania dla środowiska i zrównoważonego rozwoju są podejmowane przez te fora, jakie instrumenty polityczne są w związku z tym rozwijane i w jaki sposób może się to przyczynić do otwarcia perspektyw dla bardziej zrównoważonej przyszłości. Zostaną tu przywołane główne strategie i kluczowe instrumenty na różnych poziomach zarządzania, ze wskazaniem na niektóre nowe możliwości i wyzwania, jak również na niektóre zagrożenia oraz perspektywy pomyślnego zastosowania tych strategii i instrumentów. Ukazane zostaną także wyłaniające się ograniczenia idei „zielonej gospodarki”, jak też możliwe implikacje i perspektywy dla bardziej złożonych i trwalszych rozwiązań. Dodatkowo, patrząc z szerszej perspektywy, zostanie zasygnalizowana propozycja nowych elementów dot. ram systemowych w skali globalnej, które stymulowałyby rozwój inkluzywny i zrównoważony. Proponuje się tu pewne zmiany instytucjonalne, w tym dotyczące wczesnego ostrzegania i monitoringu wyprzedzającego (preemptive monitoring).
Słowa kluczowe: zielona ekonomia, zielony wzrost, zrównoważony rozwój, globalne problemy środowiskowe
Problemy Ekorozwoju 6(1)2011: 75-82
