Zrównoważony kapitalizm: kwestia etyki i moralności
John Ikerd
University of Missouri, USA, Professor Emeritus of Agricultural Economics, 5121 S. Brock Rodgers Rd, Columbia, Missouri, USA
E-mail: JEIkerd@centurytel.net
Abstract
With the fall of communism, capitalism became the dominant global economic system. However, widespread environmental and social problems are raising fundamental questions regarding the sustainability of today’s capitalist economies. In fact, the most basic laws of science indicate that unrestrained capitalism is not sustainable. All economic value is inherently individualistic in nature, thus there is no economic incentive to do anything for the sole benefit of anyone else and certainly not to ensure the sustainability of future generations. Attempts to ensure sustainability by assigning economic values to ecological and social costs and benefits inevitably result in undervaluation and misallocation of social and ecological resources. Economic sustainability requires a fundamentally different economic model based on a paradigm of living systems. Living systems are capable of productivity as well as regeneration, and thus sustainability, because they rely on solar energy. Sustainable agriculture provides a useful metaphor for sustainable economic development. However, a capitalist economy can function sustainably only within the context of an ethical and just society. Lacking ethical and moral restraints,capitalists inevitably degrade and deplete the natural and societal resources from which all economic value is derived.Most nations already have in place the institutional structures needed to restrain unsustainable economic extraction and exploitation. All that is lacking is a moral and social commitment to an ethic of stewardship, a commitment to rightness and goodness in our relationships with each other and with the earth.
Key words: sustainability, capitalism, economics, entropy, living systems, sustainable agriculture, social morality, environmental ethics
Streszczenie
Wraz z upadkiem komunizmu, kapitalizm stał się dominującym systemem globalnym. Jednakże szeroko znane problemy ekologiczne i społeczne wywołują podstawowe pytania o zrównoważoności współczesnego kapitalizmu. W rzeczywistości podstawowe prawa nauki wskazują, że nieokiełznany kapitalizm nie jest prozrównoważnościowy. Wszystkie wartości ekonomiczne kapitalizmu są w istocie swej indywidualistyczne, co w konsekwencji prowadzi do tego, że brak jest ekonomicznej inicjatywy czynienia czegokolwiek dla dobra czyjegokolwiek, a tym bardziej zapewnienia zrównoważoności dla przyszłych generacji. Próby zapewnienia zrównoważoności poprzez przypisywanie wartości ekonomicznych wartościom ekologicznym i społecznym prowadzą do zaniżania ich wartości. Ekonomia zrównoważoności wymaga zasadniczo innego modelu ekonomicznego opartego na paradygmacie systemów żyjących. Systemy żyjące są zdolne do produkcji i regeneracji i tym samym są zrównoważone, ponieważ polegają na energii słonecznej. Zrównoważone rolnictwo może być dobrym przykładem zrównoważonego rozwoju ekonomicznego. Natomiast ekonomia kapitalistyczna może funkcjonować zrównoważenie jedynie w kontekście uwarunkowań sprawiedliwości społecznej i etyki. Kapitalizm pozbawiony etycznych i moralnych hamulców, nieuchronnie prowadzi do degradacji i wyczerpywania naturalnych i społecznych zasobów. Większość narodów utworzyło instytucjonalne struktury potrzebne do hamowania niezrównoważonych ekonomii wydobycia i eksploatacji. Wszystkie jednak pozbawione są moralnego i społecznego odniesienia do etyki, dobra i zła w naszych relacjach międzyludzkich i z Ziemią.
Słowa kluczowe: zrównoważoność, kapitalizm, ekonomia, entropia, żywy system, zrównoważone rolnictwo, społeczna moralność, etyki ekologiczne
Problemy Ekorozwoju 3(1)2008: 13-22
