Ocena Odziaływania na Zdrowie jako niezbędny element prawa ochrony środowiska w krajowym porządku prawnym. Rozważania na gruncie prawa międzynarodowego
Maciej Pakowski*, Anna Garus-Pakowska**
*Kancelaria adwokacka, ul. Piotrkowska 287/2, 90-003 Łódź, Poland
E-mail: mpakowski@wp.pl
**Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Żywienia i Epidemiologii,
ul. Żeligowskiego 7/9, Łódź, Poland
E-mail (Corresponding Author): anna.garus-pakowska@umed.lodz.pl,
ORCID 0000-0002-1677-8146
Abstract
The purpose of this paper was to prove that the standards for environmental friendliness set out by international law require the states to carry out Health Impact Assessment (HIA) before implementation of public or private investments having a potential human health impact even if national legal systems do not require it. The analysis of both soft international law and treaty law, as well as the case-law of international courts and tribunals show that Environmental Impact Assessment (EIA) is the international law ius cogens.
At the same time the human right to information and protection of life and health are regarded as fundamental human rights. According to the authors it means that carrying out proper Environmental Impact Assessment without Health Impact Assessment is not possible. It would be contrary to the human right to information and the obligation of the authorities to provide citizens with active transparency mentioned by the Inter-American Court of Human Rights and with the principle of fair balance developed in the case-law of the similar European Court together with the objective on sustainable development adopted in Agenda 2030.
According to the authors Health Impact Assessment is an immanent and integral part of environmental impact and the possible absence of provisions in the national law requiring investors to carry out HIA where EIA is necessary, does not justify the failure to assess.
Key words: public health, health security, environmental security, human environment, human rights, health impact assessment, law
Streszczenie
Celem niniejszej publikacji było wykazanie, że wyznaczone przez prawo międzynarodowe standardy ochrony środowiska wymagają od państw przeprowadzania oceny oddziaływania na zdrowie przed realizacją inwestycji publicznej lub prywatnej, która mogłaby potencjalnie oddziaływać na zdrowie nawet wówczas gdy nie wymagają tego krajowe porządki prawne. Analiza zarówno miękkiego prawa międzynarodowego, jaki i prawa traktatowego oraz orzecznictwa międzynarodowych sądów i trybunałów wskazuje, że ocena oddziaływania na środowisko jest międzynarodowym prawem ius cogens. Równocześnie prawo człowieka do informacji oraz ochrony życia i zdrowia uznawane są za fundamentalne prawa człowieka. Oznacza to w ocenie autorów, że przeprowadzenie prawidłowej oceny oddziaływania na środowisko z pominięciem kwestii odziaływania na zdrowie człowieka nie jest możliwe. Byłoby sprzeczne z prawem człowieka do informacji, oraz z obowiązkiem rządów zapewnienia obywatelom aktywnej przejrzystości, o której wspomina Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka, czy z zasadą fair balance wypracowaną w orzecznictwie adekwatnego Trybunału w Europie oraz z celami zrównoważonego rozwoju przyjętymi w Agendzie 2030. Zdaniem autorów ocena oddziaływania na zdrowie jest immanentną i integralną częścią oceny oddziaływania na środowisko, zaś ewentualny brak w prawie krajowym przepisów nakładających na inwestora obowiązku przeprowadzenie oceny oddziaływania na zdrowie, tam gdzie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko nie uzasadnia zaniechania przeprowadzenia tej oceny.
Słowa kluczowe: zdrowie publiczne, bezpieczeństwo zdrowotne, bezpieczeństwo środowiskowe, środowisko człowieka, prawa człowieka, ocena wpływu na zdrowie, prawo
Problemy Ekorozwoju 16(2)2021: 199-208
DOI: 10.35784/pe.2021.2.21
