Teoria wartości w ekonomii rozwoju zrównoważonego
Małgorzata Pink
University of Agriculture in Kraków, al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, Poland
E-mail malgorzata.pink@urk.edu.pl
Abstract
Historically, the value theory was based on an objectivist approach, where the value of the goods arises through the involvement of private means of production, with a special role of work or a subjectivist approach, where value is a subjective phenomenon and depends on marginal utility of the economic entity. The neoclassical revolution replaced the vague value theory with price theory, the economic reality and consumer expectations led to a situation in which lowering the price of goods at the expense of the environment became a commonly accepted mode of operation. For a long time, the value theory in economics was not an area of reflection, both in the sense of economic and moral value. It was assumed that the subjective character of the value phenomenon makes the analysis of value elusive for the tools of economics. At the same time, environmental goods were considered to be so-called free, occurring in unlimited quantities. These assumptions have contributed to the development of an economics theory that is the antithesis of the economics of sustainable development, excessively exploiting the environment and, indirectly, society as well. The assumptions of sustainable development redefine the space for interpretation of the value theory and imply a change in the approach to an environmental element that cannot be understood in the sense of a free good and which imposes an objective understanding of values that can be preserved or lost in the production process.
Key words: theory of value, sustainable development, value, price
Streszczenie
Historycznie, teoria wartości opierała się na obiektywistycznym podejściu, gdzie wartość dobra powstaje poprzez zaangażowanie prywatnych środków produkcji, ze szczególną rolą pracy lub też subiektywistycznym podejściu, gdzie wartość jest zjawiskiem o subiektywnym charakterze i zależna jest od użyteczności krańcowej podmiotu gospodarującego. Neoklasyczna rewolucja zastąpiła niejasną teorię wartości teorią ceny, rzeczywistość gospodarcza i oczekiwania konsumentów doprowadziły do sytuacji, w której obniżanie ceny dóbr kosztem środowiska, stało się powszechnie przyjętym sposobem działania. Przez długi okres teoria wartości w ekonomii nie stanowiła obszaru rozważań, zarówno w znaczeniu wartości ekonomicznej, jak i moralnej. Przyjęto, że subiektywny charakter zjawiska wartości czyni analizę wartości nieuchwytną dla narzędzi ekonomii. Jednocześnie dobra środowiskowe uznawane były za tzw. wolne, występujące w nieograniczonych ilościach. Te założenia przyczyniły się do rozwoju gospodarki będącej antytezą ekonomii rozwoju zrównoważonego, nadmiernie eksploatującej środowisko, a pośrednio również społeczeństwo. Założenia rozwoju zrównoważonego otwierają na nowo przestrzeń do interpretacji teorii wartości i implikują zmianę podejścia do elementu środowiskowego, którego nie można rozumieć już w znaczeniu dobra wolnego, i który narzuca obiektywne rozumienie wartości, która w procesie produkcji może zostać zachowana lub utracona.
Słowa kluczowe: teoria wartości, rozwój zrównoważony, wartość, cena
Problemy Ekorozwoju 15(1)2020: 95-102
DOI: 10.35784/pe.2020.1.11
