Człowiek transgresyjny w ujęciu Józefa Kozieleckiego a problematyka zrównoważonego rozwoju
Marek Tański
Katedra Psychologii Zdrowia, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, ul. Ingardena 4, 30-060 Kraków, Poland
E-mail: marek-tanski@wp.pl
Abstract
In this article the author notes, that the development according to Joseph Kozielecki depends on the fact, that man transcends natural, symbolic, social borders, associated with his own inner world, in order to satisfy own needs. He aims to improve the quality of life, and also tries to preserve the natural environment in possibly best condition. This understanding of the concept of development approaches psychologist‘s attitude to the idea of sustainable development, which rests on three pillars: environmental, economic and social. One of the most important categories for understanding development and sustainability issues is the value of life, which is endangered by destructive transgressions as destructive actions contributing to the destruction of natural phenomena, and also causing psychopatic changes in the human personality. Sofronic transgressions are designed, inter alia, to control actions (prudence, moderation, inner discipline, the ability to find a compromise). To be equal to the value of life a transgressive man must be aware of his own dignity.
Key words: value of dignity, transgression, hubristic need, know thyself, sustainable development
Streszczenie
W artykule autor zauważa, że rozwój w ujęciu Józefa Kozieleckiego polega na tym, iż człowiek przekracza granice naturalne, symboliczne, społeczne, związane z własnym wewnętrznym światem, w celu zaspokojenia potrzeb. Zmierza przez to do poprawy jakości życia, co dokonuje się także przy zachowaniu jak najlepszego stanu środowiska naturalnego. Tak rozumiane pojęcie rozwoju zbliża ujęcie psychologa do idei zrównoważonego rozwoju, który wspiera się na trzech filarach: ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Jedną z ważniejszych kategorii dla zrozumienia rozwoju w ujęciu Kozieleckiego i problematyki zrównoważonego rozwoju, jest wartość życia, którego zagrożenie wywołują transgresje destruktywne jako działania przyczyniające się do zniszczenia zjawisk przyrodniczych, powodując także zmiany psychopatyczne ludzkiej osobowości. Kontroli działań mają służyć między innymi transgresje sofrozyniczne (roztropność, umiarkowanie, dyscyplina wewnętrzna, umiejętność trzymania się drogi pośredniej). Aby sprostać wartości życia człowiek transgresyjny musi mieć świadomość własnej godności.
Słowa kluczowe: wartość godności, transgresja, potrzeba hubrystyczna, poznanie siebie, rozwój zrównoważony
Problemy Ekorozwoju 10(1)2015: 61-66
