Zrównoważony rozwój, globalizacja, rozwój nieantagonistyczny, filozoficzny ekologizm i zagrożona demokracja
Wiesław Sztumski
University of Silesia in Katowice, Poland
ORCID: 0000-0002-6353-7206
E-mail: wsztumski@yahoo.com
Abstract
In this paper, one discusses the conditions favourable for sustainable development, limitations of it in the social reality and the sense of implementing it everywhere. The author points out that sustainable development has always taken place in nature thanks to the mechanisms of self-regulation and the laws of nature. However, what is new is the idea of sustainable development in the social reality. Balancing inequalities to the end, i.e. until the state of permanent equilibrium of social systems is achieved, leads to stagnation. Because the source of sustainable development is throwing off equilibrium, and stabilization kills development. He also indicates that the idea of sustainable development was not born out of ecological, but economic reasons, and still serves mainly economic, not ecological purposes. It works best in the sphere of the economy. Nevertheless, it is implemented everywhere with a better or worse result, because the world fashion for sustainable development and its mythologization has prevailed. One sees in it a panacea for all social problems. In fact, it is a tool of self-regulation in social systems that ensure the survival of them. There is a feedback loop between sustainable development and globalization. Sustainable development contributes to globalization, and globalization promotes sustainable development. However, only until one reaches some critical moment. Then, globalization begins to hinder sustainable development and eventually makes it unfeasible. The condition for the implementation of sustainable development is the freedom provided by the democratic system. Therefore, it works best in a liberal democracy. Unfortunately, this democracy is already collapsing. It has taken on a caricature form that makes difficult for people to live and for governments to exercise power. Therefore, one replaces it by totalitarian or fascist regimes, which for different reasons gives greater hope for a better functioning of the state. However, totalitarianism limits freedom significantly and fascism, in addition, raises legitimate fear due to negative historical experiences. There is no place for sustainable development in these regimes. That is why many researchers and politicians want to stop fascism and bring about sanitation of democracy with New Enlightenment, New Metanoia, and New Humanism. In such way, they want to enable further sustainable development.
Key words: sustainable development, antagonizing the opposites, theory of non-antagonistic development, democracy, fascism, New Metanoia, New Enlightenment, New Humanism, culture of violence, philosophical environmentalism
Streszczenie
W artykule omówiono warunki sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi, jego ograniczenia w rzeczywistości społecznej oraz sens jego wdrażania. Autor zwraca uwagę, że zrównoważony rozwój zawsze zachodził w przyrodzie dzięki mechanizmom samoregulacji i prawom natury. Nowością jest jednak idea zrównoważonego rozwoju w rzeczywistości społecznej. Wyrównywanie nierówności do końca, tj. do osiągnięcia stanu trwałej równowagi systemów społecznych, prowadzi do stagnacji, bo źródłem zrównoważonego rozwoju jest zachwianie równowagi, a stabilizacja zabija rozwój. Wskazuje też, że idea zrównoważonego rozwoju nie zrodziła się z pobudek ekologicznych, ale ekonomicznych i nadal służy głównie celom ekonomicznym, a nie ekologicznym. Najlepiej sprawdza się w sferze ekonomii. Niemniej wszędzie jest wdrażany z lepszym lub gorszym skutkiem, ponieważ zapanowała światowa moda na zrównoważony rozwój i jego mitologizację. Widzi się w nim panaceum na wszystkie problemy społeczne. W rzeczywistości jest to narzędzie samoregulacji w systemach społecznych, które zapewniają im przetrwanie. Istnieje pętla sprzężenia zwrotnego między zrównoważonym rozwojem a globalizacją. Zrównoważony rozwój przyczynia się do globalizacji, a globalizacja promuje zrównoważony rozwój, jednak tylko do momentu osiągnięcia krytycznego momentu. Następnie globalizacja zaczyna utrudniać wdrażanie zrównoważonego rozwoju i ostatecznie czyni go niewykonalnym. Warunkiem realizacji zrównoważonego rozwoju jest wolność, jaką zapewnia ustrój demokratyczny. Dlatego najlepiej sprawdza się w liberalnej demokracji. Niestety ta demokracja już się rozpada. Przybrała karykaturalną postać, która utrudnia ludziom życie, a rządom sprawowanie władzy. Dlatego zastępuje się je reżimami totalitarnymi lub faszystowskimi, co z różnych powodów daje większą nadzieję na lepsze funkcjonowanie państwa. Jednak totalitaryzm znacznie ogranicza wolność, a faszyzm dodatkowo budzi uzasadniony strach z powodu negatywnych doświadczeń historycznych. W tych reżimach nie ma miejsca na zrównoważony rozwój. Dlatego wielu badaczy i polityków chce powstrzymać faszyzm i doprowadzić do uzdrowienia demokracji za pomocą Nowego Oświecenia, Nowej Metanoi i Nowego Humanizmu. W ten sposób chcą umożliwić dalszy zrównoważony rozwój.
Słowa kluczowe: zrównoważony rozwój, antagonizowanie przeciwieństw, teoria rozwoju nieantagonistycznego, demokracja, faszyzm, Nowa Metanoia, Nowe Oświecenie, Nowy Humanizm, kultura przemocy, filozoficzny ekologizm
Problemy Ekorozwoju 18(1)2023: 28-36
DOI: 10.35784/pe.2023.1.03
Submitted: 20.02.22, accepted: 12.03.22, published on-line: 1.01.23
