Dekada edukacji dla zrównoważonego rozwoju – polskie wyzwania
Tadeusz Borys
Katedra Zarządzania Jakością i Środowiskiem, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wydział w Jeleniej Górze, Poland
E-mail: tborys@ae.jgora.pl
Abstract
Taking into consideration Polish challenges in shaping educational system for sustainable development, the following issues should be underlined: need to enhance narrow understanding of education, aimed at “mind” side (intellect, intellectual rationalism) and very little referring to new paradigms of development for shifting to education for sustainable development, so wide approach to the role, scope, and educational tasks joined for coherent entirety of education for sustainable development, social education and economic education. Thinking in categories of need to improve quality of live, especially in the context of balancedness of its three holistic dimensions (physical/material, psychical and spiritual/affective) is giving us good arguments for the idea of sustainable development itself and means the need of integrated education, which should include different dimensions of quality of life in the aspect of its close connections with widely understood culture. The pillar integrating these areas of education should be clearly formulated axiological attitude, based on giving and shaping “”warm” values (i.e. good, empathy, effectiveness). The basic transmitter of value systems to different spheres of holistic education is certainly culture, which should – in this role – infiltrate all dimensions and kinds of education. The essence of such education is directly expressed in European Strategy of Education for Sustainable Development, and is also the basic direction which is presented in the UN’s Decade of Education for Sustainable Development 2005-2014.
Key words: education, sustainable development, quality of life, axiological system
Streszczenie
Przy rozważaniach polskich wyzwań w kształtowania systemu edukacji dla zrównoważonego rozwoju, następujące kwestie zasługują szczególnie na podkreślenie: potrzeba odejścia od wąskiego rozumienia edukacji, która kładzie nacisk tylko na stronę „rozumową” (intelekt, racjonalizm intelektualny) i nawiązuje w małym stopniu do nowych paradygmatów rozwoju na rzecz przejścia do edukacji dla zrównoważonego rozwoju, czyli szerokiego ujęcia roli, zakresu i zadań edukacyjnych, łączących w spójną całość edukację ekologiczną, edukację społeczną i edukację ekonomiczną. Myślenie w kategoriach potrzeby poprawy jakości życia, zwłaszcza w kontekście zrównoważenia jej trzech holistycznych wymiarów (fizyczno/materialnego, psychicznego i duchowego/uczuciowego) niesie ze sobą przemawiające do wszystkich argumenty na rzecz samej idei zrównoważonego rozwoju i konieczności integrowania edukacji, która powinna obejmować różne wymiary jakości życia w aspekcie jej ścisłych związków z szeroko pojętą kulturą. Filarem łączącym te obszary edukacji powinna być jasno sformułowana postawa aksjologiczna, oparta na przekazywaniu i kształtowaniu „ciepłych” wartości (dobro, empatia, uczciwość itd.). Podstawowym przekaźnikiem systemów wartości do różnych obszarów holistycznie rozumianej edukacji jest z pewnością kultura, która powinna w tej roli przenikać wszystkie poziomy oraz rodzaje edukacji. Istota takiej edukacji wyrażona jest wprost w europejskiej Strategii Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju, a także wynika z podstawowego przesłania ogłoszonej przez ONZ Dekady Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju na lata 2005-2014.
Słowa kluczowe: edukacja, rozwój zrównoważony, jakość życia, system aksjologiczny
Problemy Ekorozwoju 5(1)2010: 59-70
