Czy ekologia demokratyczna musi być antropocentryczna? Wokół poglądów Luca Ferry’ego
Helena Ciążela
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej, ul. Szczęśliwiecka 40, 02-353 Warszawa, Poland
E-mail: helena_ciazela@op.pl
Abstract
This essay presents critical analysis of Luc Ferry’s concepts on ecology as the author who offered a critique of deep ecology, named by himself as “ecofascism”. However, it must be stressed that his philosophy has a wider reflection as a liberal answer to intellectual problems and dilemmas of the contemporary world. He attempted to systemize philosophical and political fields of ecology around two oppositions: anthropocentrism and cosmocentrism as well as democracy and totalitarism. However, mandatory character of relations proposed by him is problematic. His anthropocentrism seems to be dogmatic, and ecological sensitiveness limits itself to “care for himself”. Restricted range of Ferry’s reflection indicates the way not to ecological democracy, but how to marginalize it. A contemporary human being does not face a choice between anthropocentrism and cosmocentrism, but he must consider to deeper his relations with a complicated system of nature.
Key words: ecology, humanism, anthropocentrism, cosmocentrism, democracy, responsibility
Streszczenie
Przedmiotem artykułu jest krytyczna analiza poglądów Luca Ferry’ego na ekologię. Na gruncie myślenia ekologicznego pozostaje on przede wszystkim autorem krytyki ekologii głębokiej, określonej przez niego jako „ekofaszyzm”. Trzeba jednak podkreślić, iż jego koncepcja ma szersze odniesienia. Ma ona stanowić liberalną odpowiedź na intelektualne problemy i dylematy współczesności. Zadanie, jakie postawił sobie Ferry, to uporządkowanie filozoficznego i politycznego kontekstu teoretycznego ekologii wokół dwu opozycji: antropocentryzmu i kosmocentryzmu oraz demokracji i totalitaryzmu. Problematyczna okazuje się jednak obligatoryjność związków, które ustala. Prezentowany przez niego antropocentryzm okazuje się dogmatyczny, a wrażliwość ekologiczna jedynie wyrazem „troski o samego siebie”. Zamknięty horyzont refleksji Ferry’ego wskazuje drogę nie tyle ku ekologii demokratycznej, co ku jej marginalizacji. Człowiek współczesny nie stoi przed wyborem między antropocentryzmem a kosmocentryzmem, ale przed koniecznością pogłębienia zrozumienia swoich relacji ze złożonym systemem natury.
Słowa kluczowe: ekologia, humanizm, antropocentryzm, kosmocentryzm, demokracja, odpowiedzialność
Problemy Ekorozwoju 4(2)2009: 89-94
