Etyka szacunku dla życia Alberta Schweitzera a ekofilozofia
Zdzisława Piątek
Instytut Filozofii UJ, 31-044 Kraków, ul. Grodzka 52, Poland
E-mail: z.piątek@iphils.uj.edu.pl
Abstract
The subject of this discussion is the analysis of the main assumptions of Albert Schweitzer’s ethics of respect for life with emphasis on the difficulties that such ethics faces. The main difficulty lies in the moral dilemmas which result from the implementation of the obligatory respect for all manifestations of life in the world in which life is lead “from stomach to stomach”. The ethics of respect for life emphesizes man’s moral autonomy and at the same time forces man to live against the rules which govern life on Earth. How can we reconcile the inherent evil of this world with the constant feeling of guilt? Schweitzer justifies the ethics of respect for life by referring to the metaphysical will to life, which is not from this world, but he applies it to the real world. Such dualistic understanding of life gives rise to the moral dilemmas of his ethics. Ecophilosophy may overcome the duality of Schweitzer understanding of life and implements the ethics of respect for life to a limited extent, to an extent which is possible in the world as it is. Key words: respect for life, moral autonomy, biocentrism, will to life, metaphysics of will to life, ecophilosophy
Key words: respect for life, moral autonomy, biocentrism, will to life, metaphysics of will to life, ecophilosophy
Streszczenie
Przedmiotem rozważań jest analiza głównych założeń etyki czci dla życia Alberta Schweitzera, ze szczególnym uwzględnieniem trudności, na jakie ona napotyka. Zasadnicza trudność wynika z rozwiązywania dylematów moralnych związanych z realizacją nakazu szacunku dla wszelkich przejawów życia w świecie, w którym życie toczy się z “żołądka do żołądka”. Etyka szacunku dla życia, podkreślając moralną autonomię człowieka, każe mu działać wbrew regułom, według których toczy się życie na Ziemi. Jak zatem pogodzić nieusuwalne zło tego świata z nieustannym obarczaniem ludzkiego sumienia poczuciem winy? Schweitzer uzasadnia etykę czci dla życia przez odwołanie się do metafizycznej woli życia, która wprawdzie jest nie z tego świata, lecz mimo to, stosuje ją do świata rzeczywistego. Z tego dualizmu w pojmowaniu życia wywodzą się dylematy moralne jego etyki. Ekofilozofia przezwycięża dualizm Schweitzera w pojmowaniu życia i określa realizację etyki szacunku dla życia w ograniczonym zakresie. W takim zakresie jak to jest możliwe w świecie takim jaki jest.
Słowa kluczowe: szacunek dla życia, autonomia moralna, biocentryzm, wola życia, metafizyka woli życia, ekofilozofia
Problemy Ekorozwoju 3(2)2008: 51-61
