Społeczno-ekonomiczne i środowiskowe determinanty zdrowia: przypadek gospodarek w okresie przejściowym
Ebru Çağlayan-Akay*, Zamira Oskonbaeva**
*Department of Econometrics, Marmara University, Istanbul, Turkey
ORCID: 0000-0002-9998-5334
**Department of Economics, Kyrgyz-Turkish Manas University, Bishkek, Kyrgyzstan
E-mail: zamira.oskonbaeva@manas.edu.kg, ORCID: 0000-0002-3711-6918
Abstract
This study examines the effects of economic and socio-demographic factors on the health status of men and women separately. The annual data of 16 selected transition countries for the period 2000-2016 were used. Life expectancy at birth was used as an indicator of health status in the study. Economic and environmental variables such as GDP per capita, health expenditures, unemployment, carbon emissions, access to safe water, and urbanization are considered as factors affecting life expectancy at birth. In the study, the Autoregressive Distributed Lags (ARDL) model was used.
The findings show that the effects of socioeconomic and environmental factors on life expectancy differ according to men and women. It has been found that above-mentioned factors are more effective on life expectancy of men than women in selected transition economies. Therefore, it can be recommended to prioritize economic and environmental targets in improving the health outcomes of countries.
Key words: Panel ARDL model, transition economies, health, socioeconomic factor, life expectancy
Streszczenie
W artykule przeanalizowano wpływ czynników ekonomicznych i społeczno-demograficznych na stan zdrowia kobiet i mężczyzn. Wykorzystano dane z 16 wybranych krajów reprezentujących gospodarki w okresie przejściowym za lata 2000-2016. W badaniu jako wskaźnik stanu zdrowia wykorzystano oczekiwaną długość życia w chwili urodzenia. Za czynniki wpływające na oczekiwaną długość życia w chwili urodzenia są uważane zmienne gospodarcze i środowiskowe, takie jak PKB na mieszkańca, wydatki na zdrowie, bezrobocie, emisje dwutlenku węgla, dostęp do czystej wody i urbanizacja. W badaniu wykorzystano model Autoregressive Distributed Lags (ARDL).
Okazuje się, że wpływ czynników społeczno-ekonomicznych i środowiskowych na oczekiwaną długość życia różni się w zależności od płci. Stwierdzono, że wyżej wymienione czynniki wpływają bardziej na długość życia mężczyzn niż kobiet w wybranych gospodarkach w okresie przejściowym. Dlatego należy zalecić priorytetowe potraktowanie celów ekonomicznych i środowiskowych w poprawie wyników zdrowotnych krajów.
Słowa kluczowe: Model panelowy ARDL, gospodarki w okresie przejściowym, zdrowie, czynnik społeczno-ekonomiczny, długość życia
Problemy Ekorozwoju 16(2)2021: 94-107
DOI: 10.35784/pe.2021.2.10
