Uwarunkowania nieetycznego zachowania wobec środowiska w organizacjach
Marek Bugdol*, Daniel Puciato**, Tadeusz Borys***
*Jagiellonian University, Kraków, Poland
E-mail: marek.bugdol@uj.edu.pl
**WSB University in Wrocław, Wrocław, Poland
E-mail: daniel.puciato@wsb.wroclaw.pl
***University of Zielona Góra, Zielona Góra, Poland
E-mail: t.borys@wez.uz.zgora.pl
Abstract
The objective of the paper is to identify and classify the conditions for unethical environmental behaviour. It has been shown that the primary condition for unethical environmental behaviour is the level of environmental ethics dominant in a community and the observed inconsistency between the declared level of this ethics and the practice of business, institutional (including legal), social, market, etc. behaviour towards the environment. The observed axiological inconsistency generates numerous external and internal phenomena (factors, conditions) that create fertile ground for unethical activities leading to environmental degradation. The external conditions comprise, among others, complicated tax systems, subsidy and subvention systems and prices of emission allowances. The short term perspective of enterprises, the decreasing average working time of managers, a crisis of ethical leadership and a low level of responsibility for the environment have been identified as the most important internal conditions. Unethical environmental behaviour is further intensified in the absence of control and external reaction to its occurrence.
Key words: environmental ethics, environmental behaviour, unethical behaviour, conditions, enterprises
Streszczenie
Celem artykułu jest identyfikacja i klasyfikacja uwarunkowań nieetycznych zachowań środowiskowych. Wykazano, że głównym, źródłowym uwarunkowaniem nieetycznych zachowań wobec środowiska jest dominujący w danym społeczeństwie poziom etyki środowiskowej oraz obserwowane zjawisko niezgodności między deklarowanym poziomem tej etyki a praktyką zachowań wobec środowiska – zachowań biznesowych, instytucjonalnych (w tym prawnych), społecznych, rynkowych itp. Zaobserwowane zjawisko niezgodności aksjologicznej generuje liczne pochodne zjawiska (czynniki, uwarunkowania) zewnętrzne i wewnętrzne, stwarzające podatny grunt dla działań nieetycznych, degradujących środowisko przyrodnicze. Wśród uwarunkowań zewnętrznych zidentyfikowano m.in. skomplikowane systemy podatkowe, systemy dotacji i subwencji oraz rozbieżne ceny emisyjne. Za najważniejsze uwarunkowania wewnętrzne uznano m.in. krótkookresową optykę przedsiębiorstwa, zmniejszający się przeciętny czas pracy menedżerów, kryzys etycznego przywództwa i niski poziom odpowiedzialności za środowisko. Nieetyczne zachowania środowiskowe są dodatkowo wzmacniane w sytuacji braku kontroli i reakcji zewnętrznej na takie zachowania.
Słowa kluczowe: etyka środowiskowa, zachowania środowiskowe, zachowania nieetyczne, uwarunkowania, przedsiębiorstwa
Problemy Ekorozwoju 16(2)2021: 181-191
DOI: 10.35784/pe.2021.2.19
