Filozofia postrzegania środowiska człowieka z perspektywy społecznej psychologii i socjologii środowiskowej (implikacje dla zrównoważonego bezpieczeństwa środowiskowego i zdrowotnego)
Mariusz Ciszek
The Department of Humanities, The Jacob of Paradies University,
ul. Teatralna 25, 66-400 Gorzów Wielkopolski, Poland
E-mail: m.ciszek.contact@gmail.com
ORCID: 0000-0003-0294-3048
Abstract
Environmental issues constitute more and more eagerly undertaken scientific issues. It is probably due to the contemporary situation, in which the threats to the environment inhabited by people are increasing. Importantly, the problems of this type are not only examined within the framework of environmental or ecological sciences but also the social sciences and humanities. There is nothing strange about it; after all, the society in which a person lives is a crucial element of the human environment. Every person’s life takes place in a particular environment, the state of which affects people, their psychophysical health and well-being, the fulfillment of life necessities, behavior, and functioning in society. Such issues are discussed within the framework of environmental social psychology and environmental sociology. This article is devoted precisely to these disciplines. The publication briefly presents the essence of these environmental social sciences (starting from the characteristics of environmental social psychology, and then moving to environmental sociology). However, their essence was shown from the perspective of a specific, concise philosophy (vision) of perceiving the human environment that can be found in these social sciences. The human environment can be understood in various ways, not necessarily coinciding with what is considered the environment in natural sciences. This vision of perception of the human environment in the publication is a useful criterion for the interpretation and division of these disciplines into two basic variants – traditional (typical humanistic and social, currently applicable) and postulated model (socio-natural). It is also able to guarantee sustainable environmental (ecological and health) security.
Key words: environmental social psychology, environmental psychology, environmental sociology, philosophy of environment, human environment, environmental (ecological) security, health security
Streszczenie
Zagadnienia środowiskowe to coraz chętniej podejmowana obecnie problematyka naukowa. Wynika to zapewne ze współczesnej sytuacji, w których zagrożenia dla zamieszkiwanego przez ludzi środowiska są coraz większe. I co ważne tego typu problemy badane są nie tylko w ramach nauk środowiskowych czy ekologicznych, ale również w obrębie nauk społecznych i humanistycznych. I nie ma w tym nic dziwnego, przecież społeczeństwo, w którym żyje człowiek, to ważny element ludzkiego środowiska. Życie każdego człowieka przebiega bowiem w pewnym środowisku, którego stan oddziałuje w odpowiedni sposób na ludzi, ich zdrowie psychofizyczne i samopoczucie, realizację potrzeb życiowych, czy zachowanie i funkcjonowanie w społeczeństwie. Tego typu zagadnienia podejmowane są w ramach społecznej psychologii środowiskowej i socjologii środowiskowej. Właśnie tym dyscyplinom poświęcono niniejszy artykuł. W publikacji przybliżono zwięźle istotę tych środowiskowych nauk społecznych (poczynając od charakterystyki społecznej psychologii środowiskowej, a następnie przechodząc do socjologii środowiskowej). Natomiast ich istotę ukazano z perspektywy pewnej zwięzłej filozofii (wizji) postrzegania ludzkiego środowiska, jaką można odnaleźć w tych naukach społecznych. Środowisko człowieka bowiem może być różnie rozumiane, niekoniecznie zbieżne z tym co za środowisko uznaje się w naukach przyrodniczych. Owa wizja postrzegania środowiska człowieka stanowi w publikacji użyteczne kryterium interpretacji i podziału tych dyscyplin na dwie podstawowe odmiany – tradycyjną (typowo humanistyczno-społeczną, obecnie obowiązującą) oraz na model postulowany (społeczno-przyrodniczy). Jest on w stanie zagwarantować również zrównoważone bezpieczeństwo środowiskowe (ekologiczne i zdrowotne).
Słowa kluczowe: społeczna psychologia środowiskowa, psychologia środowiskowa, socjologia środowiskowa, filozofia środowiska, środowisko człowieka, bezpieczeństwo środowiskowe (ekologiczne), bezpieczeństwo zdrowotne
Problemy Ekorozwoju 15(2)2020: 211-222
DOI: 10.35784/pe.2020.2.21
