Humanistyczne perspektywy różnorodności biokulturowej
Ryszard F. Sadowski
Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, Institute of Ecology and Bioethics, Wóycickiego 1/3, building 23, 01-938 Warsaw, Poland
E-mail: r.sadowski@uksw.edu.pl
Abstract
It is widely recognised that biocultural diversity is an important element of world heritage. Until recently, the focus was mainly on biodiversity, but since the 1980s, attention has also been drawn to the importance of cultural and linguistic diversity. Konrad Lorenz suggests that civilisational processes are threatening not only the diversity of Earth’s heritage, but also humanity itself. This study aims at showing the interrelationships between biocultural diversity and the biological and cultural layers of humans. This study draws on Luisa Maffi’s concept of biocultural diversity and Lorenz’s layered concept of humans. The research conducted confirms the existence of mutual dependencies between various forms of terrestrial heritage and human layers. It also suggests that strong biocultural diversity positively affects the human condition and, vice versa, the good condition of humans positively affects the quality of the Earth’s diversity. The research leads to the conclusion that research teams analysing civilisational processes cannot be limited only to representatives of natural, technical, economic or legal sciences, but should also include humanists. This will allow a better understanding of the complexity characterising civilisational processes and find more adequate solutions.
Key words: biocultural diversity, biodiversity, cultural diversity, linguistic diversity, waning of humaneness, Konrad Lorenz
Streszczenie
Powszechnie zauważa się, że różnorodność biokulturowa jest ważnym elementem światowego dziedzictwa. Do niedawna koncentrowano się głównie na różnorodności biologicznej. Od lat 80 XX w. zwrócono także uwagę na znaczenie różnorodności kulturowej i językowej. Konrad Lorenz wskazał, że procesy cywilizacyjne zagrażają już nie tylko różnorodności ziemskiego dziedzictwa, ale nawet człowieczeństwu człowieka. Opracowanie to stawia sobie za cel pokazanie wzajemnych zależności pomiędzy różnorodnością biologiczną, kulturową i językową a biologiczną i kulturową warstwą człowieka. Podstawą tego opracowania była koncepcja różnorodności biokulturowejLuisyMaffi oraz warstwowa koncepcja człowieka wg Konrada Z. Lorenza. Przeprowadzone badania potwierdzają istnienie wzajemnych zależności między różnymi formami ziemskiego dziedzictwa a warstwami człowieka. Wskazują też, że dobra kondycja różnorodności biokulturowej wpływa pozytywnie na kondycję człowieka. Podobnie dobra kondycja człowieka pozytywnie wpływa na jakość ziemskiej różnorodności. Przeprowadzone badania prowadzą do wniosku, że zespoły badawcze, które dokonują analiz procesów cywilizacyjnych nie mogą ograniczać się do przedstawicieli nauk przyrodniczych, technicznych, ekonomicznych i prawnych. W zespołach tych powinni być także humaniści. Pozwoli to lepiej uchwycić złożoność zachodzących procesów cywilizacyjnych i odpowiedzieć na nie w sposób bardziej adekwatny.
Słowa kluczowe: różnorodność biokulturowa, różnorodność biologiczna, różnorodność kulturowa, różnorodność lingwistyczna, regres człowieczeństwa, Konrad Lorenz
Problemy Ekorozwoju 14(1)2019: p.149-158
