Dobrostan a zrównoważony rozwój – struktura koncepcyjna oraz wyzwania wdrożeniowe
Anna Dłużewska
Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Al. Kraśnicka 2 cd, 20-718 Lublin, Poland
E-mail: dluzewska.a@gmail.com
Abstract
The idea of sustainable development introduced the strong connection between human wellbeing and the state of natural environment. In the Millennium Ecosystem Assessment (MA) perspective, wellbeing is correlated with sustainable development and with ecosystem services, both seen as inextricable elements of one global process, necessary to lead properly Our common future. An important consequence of MA is the necessity for wellbeing strategies to be implemented by governments of many countries, including member states of the European Union. In spite of appearances, this is not an easy task not as much with regard to the difficulties in application (obvious for every type of activity) as with regard to the specific mess in defining what wellbeing is.
The aim of this paper is to contribute to wellbeing and sustainability research by presenting a relational conceptualization of wellbeing. The paper is divided into three sections. The author begins with the presentation of wellbeing conceptual background, including Gross National product (GDP), Human Development Index (HDI), Genuine Progress Indicator (GPI) monetary valuation, Concept of Capabilities, Societal Indicators, QoL and ecosystems wellbeing theory. The second section focuses on subjective wellbeing conceptual framework, including hedonic and eudaimonic accounts, the Self Determination Theory, the Theory of Subjective Wellbeing Homeostasis and finally the Responsible Wellbeing one. The third section discuss how wellbeing is presented in official directives and policies such a Millennium Ecosystem Assessment 5 dimensions valuation and its implementations in different countries.
Key words: wellbeing, societal indicators, subjective wellbeing, responsible wellbeing, sustainable development
Streszczenie
Koncepcja zrównoważonego rozwoju jako pierwsza dostrzegła istnienie znaczących wzajemnych zależności między dobrostanem człowieka (wellbeing) a jakością środowiska naturalnego. W dokumentach Millennium Ecosystem Assessment (MA) dobrostan człowieka, zrównoważony rozwój oraz świadczenia ekosystemów postrzegane są już jako ściśle ze sobą związane, nierozłączne składowe większego, globalnego procesu. Ich dobre funkcjonowanie uznane zostało za konieczne do właściwego pokierowania Naszą wspólną przyszłością. Ważną konsekwencją publikacji dokumentów milenijnych jest konieczność wdrażania ustalonych wytycznych dotyczących dobrostanu człowieka, do narodowych strategii rozwoju wielu państw, w tym państw członkowskich Unii Europejskiej. Wbrew pozorom nie jest to zadanie łatwe, nie tyle ze względu na trudności aplikacyjne (typowe dla wszelkiego typu dyrektyw), co ze względu na brak zgodności, co do tego, czym właściwie jest rzeczony dobrostan, a co za tym idzie – jak należy go zdefiniować.
Celem artykułu jest przedstawienie struktury koncepcyjnej pojęcia dobrostan. Artykuł podzielony został na trzy części. W pierwszej zaprezentowane zostały podstawy koncepcyjne pojęcia, w tym koncepcje Produktu Krajowego Brutto (PKB), Indeksu Rozwoju Społecznego (HDI), Materialnych Wskaźników Postępu Genuine (GPI), Koncepcja Zdolności, Koncepcja Wskaźników Społecznych, Teoria QoL oraz Teoria Dobrostanu Ekosystemów. Druga część skupia się na strukturze koncepcyjnej dobrostanu subiektywnego, w tym na ujęciu hedonicznym i eudaimonicznym, Teorii Samookreślenia, Teorii Homeostazy oraz na Teorii Dobrostanu Odpowiedzialnego. W ostatniej, trzeciej części, dyskutowane jest, jak dobrostan rozumiany w wybranych dyrektywach i strategiach na szczeblu międzynarodowym, w tym w 5 płaszczyznowej koncepcji opublikowanej w dokumentach Millennium Ecosystem Assessment, oraz jak prezentuje się polityka wdrożeniowa w tym zakresie w wybranych krajach.
Słowa kluczowe: dobrostan, wskaźniki społeczne, dobrostan subiektywny, dobrostan odpowiedzialny, zrównoważony rozwój
Problemy Ekorozwoju 12(2)2017: 89-97
