The Turbo-World and the Deceleration Principle

Turboświat i zasada odśpieszania

Wiesław Sztumski

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii, ul. Bankowa 11, 40-007 Katowice, Poland

Abstract

We are living in a world which can be characterized by extremely rapid changes, in a “non-stop” society. In force is the rule of acceleration, and of chasing time that is “running away”. We are moving faster and faster and we have to deal with growing turbulent movements. This is why our contemporary world is called a “turbo-world”. It can be characterized by growing moment-to-moment changeability, uncertainty and unpredictability. It is harder and harder for people to live in such an environment, to the point where fears are being raised by humankind’s further fate and possibilities of survival.  The article takes up the issue of the threats connected with the accelerated pace of living, and the possibilities for slowing it down. It is important, because we may well be reaching the limits of our adaptability to such fast changes, our capacities to adjust are running low – both physically and intellectually. We cannot stop the progress, but we can try to manage it wisely. To do this, we need to reinstate the importance of natural time in human life, which is connected with liberation from the pressure artificial clockwork time imposes. Once again the maxim “everything in its own time” should be in force, instead of the other maxim: “everything at one time, at once”. With this it may be possible to escape from “the acceleration trap”, which is the consequence of the exceptional progress of knowledge and technology made in the 20th century.

Key words: turbo-world, deceleration principle, acceleration trap

Streszczenie

Żyjemy w świecie, który charakteryzuje się niezwykle szybkimi zmianami, w społeczeństwie „non-stop”. Obowiązuje zasada przyspieszenia oraz ściganie się z „uciekającym” czasem. Poruszamy się coraz szybciej i mamy do czynienia z narastającymi ruchami turbulentnymi. Dlatego świat współczesny nazywamy „turboświatem”. Charakteryzuje się on narastającą szybkozmiennością, niepewnością oraz nieprzewidywalnością. W takim środowisku coraz trudniej żyć ludziom. W związku z tym rodzi się obawa o dalsze losy ludzkości i możliwość przetrwania naszego gatunku. Artykuł podejmuje kwestię zagrożeń związanych z akceleracją tempa życia oraz możliwości jego spowolnienia i odśpieszania. Jest to istotne ze względu na to, że prawdopodobnie dochodzimy do kresu możliwości przystosowania się do takich szybkości i tak szybkich zmian, wyczerpują się nasze zdolności adaptacyjne – cielesne i intelektualne. Postępu zahamować nie sposób, ale można starać się rozsądnie nim kierować. Do tego potrzebna jest restytucja roli czasu naturalnego w życiu człowieka związana z wyzwoleniem się spod presji sztucznie wprowadzonego czasu zegarowego. Chodzi o to, by z powrotem obowiązywała dawna mądra maksyma „wszystko w swoim czasie” zamiast współczesnej „wszystko w jednym czasie, w jednej chwili”, abyśmy mogli wydostać się z pułapki przyspieszenia, w którą wpędził nas niezwykły postęp wiedzy i techniki w XX wieku.

Słowa kluczowe: turboświat, zasada odśpieszania, pułapka przyspieszenia

Problemy Ekorozwoju 1(1)2016: 49-57

PDF (FULL PAPER, IN POLISH)